Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın himayelerinde başlatılan “Sıfır Atık” projesi ile atıkların ve israfın önlenmesi, atık oluşumunun azaltılması, oluşan atıkların kaynağında ayrı toplanması ve geri dönüşümü ile hammadde ve enerji tasarrufu sağlanması, gelecek nesillere temiz ve gelişmiş bir Türkiye ile yaşanabilir bir dünya bırakılması hedefleniyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca hazırlanan “Sıfır Atık Yönetmeliği”ne göre akaryakıt istasyonları ile dinlenme tesislerinin 31 Aralık 2020’ye kadar Sıfır Atık’a geçmesi gerekiyor.
Plastik Sıfır Atık Kutuları Ürünleri için Tıklayın.
Metal Sıfır Atık Kutuları Ürünleri için Tıklayın.
İSTASYONLARDA SIFIR ATIK YÖNETİM SİSTEMİNİN KURULMASI İÇİN 10 KRİTER BELİRLENDİ
Yönetmeliğe göre; akaryakıt istasyonları ve dinlenme tesislerinde Sıfır Atık Yönetim Sisteminin kurulması için şu kriterlere uyulması zorunlu olacak:
1. Oluşan tehlikesiz nitelikteki geri kazanılabilir kağıt, cam, metal, plastik atıkların diğer atıklardan ayrı olarak biriktirilmesi,
2. Oluşan atık pil, bitkisel atık yağ, atık elektrikli ve elektronik eşya ile diğer geri kazanılabilir atıkların ayrı olarak biriktirilmesi,
3. 1. ve 2. kriterlerde belirtilmeyen tehlikesiz ve tehlikeli özellik gösteren diğer atıklar ile tıbbi atıkların ilgili mevzuatına uygun olarak biriktirilmesi,
4. Biyo-bozunur atıkların, yoğun oluşum gösterdikleri çay ocakları, kafeterya, yemek hazırlama veya yemek servisinin yapıldığı yerler gibi noktalarda ayrı olarak biriktirilmesi,
5. Biriktirme ekipmanlarında renk kriterine uyulması, atığa özgü bilgilendirici işaret veya yazıların yer alması,
6. Tüm biriktirme ekipmanlarının ihtiyaca ve ilgili mevzuatında verilen kriterlerine uygun hacim, adet ve özellikte olması,
7. Biriktirilen atıkların ilgili idarenin toplama sistemine ve/veya izin ve/veya çevre lisansı bulunan atık işleme tesislerine teslim edilmek üzere, oluşturulan geçici depolama alanında toplanması,
8. Sıfır atık yönetim sistemine ilişkin gerekli bilgilendirme eğitimlerinin verilmesi,
9. Çevre Kanunu ve bu Kanun kapsamında hazırlanan mevzuat doğrultusunda almakla yükümlü olduğu izin ve/veya çevre izin/lisanslarının bulunması,
10. Depozito kapsamındaki ambalajlı ürünlerin satışını gerçekleştiren satış noktaları; tüketiciler tarafından iade edilmek istenen depozitolu içecek ambalajlarının toplanması amacıyla Bakanlıkça esasları belirlenen depozito sistemine katılım sağlamakla ve uygulamakla, (Bu kritere uyum 1/1/2021 yılından itibaren aranacaktır)
SİSTEM KURULUMUNUN YOL HARİTASI BELİRLENDİ
Yönetmelikte, Sıfır Atık Yönetim Sisteminin kurulması için izlenmesi gereken yol haritası şu şekilde belirtiliyor:
1) Çalışma Ekibinin Belirlenmesi: Sıfır atık yönetim sisteminin kurulumundan uygulanmasına ve izlenmesine kadar olan süreci takip edecek sorumlu kişi veya kişiler ile çalışma ekipleri oluşturulur.
2) Planlama Yapılması: Uygulanacak sıfır atık yönetim sisteminin en etkin şekilde yapılandırılması için, uygulamaya geçmeden önce yapılacaklara ilişkin planlama yapılır. Bu kapsamda;
a) Mevcut Durum Tespiti: Tüm atıkların kaynağı, türü, miktarı, atık biriktirme, toplama ve taşıma yöntemleri, geçici depolama alanları, atıkların teslim edildiği yerlere ilişkin mevcut durum tespiti yapılır.
b) İhtiyaç Analizi: Ayrı biriktirilecek atıklar için biriktirme ekipmanları ve geçici depolama alanı ihtiyaçları belirlenir.
3) Eğitim/Bilinçlendirme Faaliyetleri ve Uygulamaya Geçilmesi: Farkındalığı arttırmak için eğitim/bilinçlendirme faaliyetleri yapılır ve sistem uygulanmaya başlanır.
4) İzleme, Kayıt Tutulması ve İyileştirme Faaliyetleri: Düzenli aralıklarla uygulamanın gerçekleştirilmesine ilişkin izleme çalışmaları yürütülür. Aksayan hususlar için önlemler alınır, gerekmesi halinde güncelleme yapılır. Ayrı biriktirilen atık miktarları, elde edilen kazanımlar gibi uygulamaya ilişkin çıktılar kayıt altında tutulur.
HER ATIĞA FARKLI RENK VE EKİPMAN
Sıfır atık yönetim sistemi kapsamında; evlerden ya da içerik veya yapısal olarak benzer olan ticari, endüstriyel işletmeler ile kurumlardan kaynaklanan tehlikesiz nitelikteki geri kazanılabilir kağıt ve karton kutular, gazeteler, dergiler, kitaplar, yazı ve çizim kağıtları, plastik şişeler, plastik kutular, metal (alüminyum) içecek kutuları, metal (çelik) gıda kutuları, cam içecek ve gıda şişeleri, cam kavanozlar vb. atıklar mavi ekipmanda biriktirilecek.
Bu atıklar tek bir ekipman içerisinde biriktirilebileceği gibi, malzeme cinslerine göre ayrı olarak da biriktirilebilecek. Ancak ayrı biriktirme yapıldığı takdirde, kağıt atıklar için mavi, plastik atıklar için sarı, cam atıklar için yeşil, metal atıklar için açık gri ekipman kullanılacak. Çay ocakları, kafeterya, yemek salonlarında “kahverengi” ekipman kullanılacak. Karışık belediye atıkları, süprüntü temizleme kalıntıları, ıslak havlu ve mendiller, seramik ve porselen gibi mutfak ve aksesuar eşya atıkları vb. gibi atıklar koyu gri ekipmanlarda biriktirilecek.
ATIKLAR LİSANSLI ATIK İŞLEME TESİSLERİNE VERİLEBİLECEK
Sıfır atık yönetim sistemi kapsamında biriktirilen atıklar, mahalli idarelerin sıfır atık belgesi bulunması ve atıkları ayrı toplaması halinde mahalli idare tarafından kurulan toplama sistemine; mahalli idarenin sıfır atık belgesi bulunmaması halinde ise Bakanlık ve/veya il müdürlüğünden gerekli izin ve/veya çevre lisansı almış atık işleme tesislerine verilebilecek.
BAŞVURULAR, SIFIR ATIK BİLGİ SİSTEMİ ÜZERİNDEN
Başvurular, sıfır atık bilgi sistemi üzerinden talep edilen bilgi ve belgeler sunularak yapılacak. Talep edilen yazılı ve görsel her türlü doküman başvuru sahibi tarafından sıfır atık bilgi sistemine yüklenecek. Gerekli görülmesi halinde ek bilgi ve belge talep edilebilecek.
30 GÜN İÇİNDE DEĞERLENDİRİLECEK
Yapılan başvurular, il müdürlüğü tarafından sıfır atık bilgi sistemi üzerinden 30 gün içerisinde değerlendirilecek. Gerekli görülmesi halinde yerinde incelemelerde bulunulacak. Söz konusu başvuruda herhangi bir eksiklik görülmesi halinde başvuru sahibine bildirilecek. Eksiklikler 30 gün içerisinde tamamlanarak sistem üzerinden sunulacak. Başvurunun uygun bulunmaması veya belirtilen süre içerisinde eksikliklerin tamamlanarak sistem üzerinden sunulmaması halinde sıfır atık belge başvurusu reddedilecek. Kriterleri sağlayanlara ise temel seviyede sıfır atık belgesi düzenlenecek.
90 GÜNLÜK İYİLEŞTİRME SÜRESİ VERİLECEK
Sıfır Atık Bilgi Sistemi üzerinden yapılması gereken beyanları yapmayanlar ile denetimler sırasında sıfır atık yönetim sistemini uygulamadığı ve verilen belgenin sürekliliğini sağlamadığı tespit edilen yerlere, idari yaptırım öngörülen fiillerin tespiti halinde idari yaptırım uygulanmasını müteakip 90 takvim günü iyileştirme süresi verilecek.
Verilen süre sonunda; gerekli iyileştirmenin yapılması halinde sıfır atık belgesi geçerliliğini sürdürecek, yapılmadığı takdirde ise sıfır atık belgesi iptal edilecek.
DEĞİŞİKLİKLER 30 GÜN İÇİNDE BİLDİRİLECEK
Bilgi ve belgelerde değişiklik olması halinde 30 gün içerisinde sıfır atık bilgi sistemi üzerinden gerekli bildirimlerde bulunulması gerekiyor. Verilen süre içerisinde değişiklik durumlarının bildirilmemesinin tespiti halinde, sıfır atık belgesi iptal edilecek. Belge alma yükümlülüğü bulunan yerlerden belgesi iptal edilenlerin 30 gün içerisinde yeniden belge başvurusunda bulunmaları zorunlu.
EN AZ 1 KEZ DENETLEME YAPILACAK
Sıfır atık belgesine sahip yerler İl Müdürlükleri tarafından belge geçerlilik süresi içerisinde en az bir defa denetlenecek. Yapılan denetimde uygunsuzluğun tespiti halinde belge iptali ve/veya idari yaptırım uygulanacak.